Bezieling

In de dialoog Phaedo bespreekt Sokrates het thema van de ziel. De ziel is een prachtig thema voor een sokratisch gesprek. Om het onszelf iets makkelijker te maken, onderzoeken we de ziel aan de hand van het thema bezieling. In een sokratisch gesprek onderzoeken we namelijk een thema altijd aan de hand van voorbeelden uit ons eigen leven. Het is iets eenvoudiger om bijvoorbeeld een bezielde toespraak te onderzoeken, of bezield musiceren, dan een theoretische discussie te voeren over de ziel.

Want het is al ingewikkeld genoeg om je af te vragen: wat doe je eigenlijk als je een bezielde toespraak geeft? Ben je dan enthousiast, hartstochtelijk, of geestdriftig? Of zijn bevlogen, zwierig, en gloedvol betere woorden? En is het nog steeds bezield als je vol vuur, fanatiek, en bezeten bent? Of gaat het dan te ver? Heeft bezieling dus met maat houden te maken?

En moet je er iets voor doen? Of juist voor laten? Waai je zelf bijvoorbeeld alleen maar bezield mee en wordt de toespraak je als het ware gegeven? De Griekse woorden psyche (Ψυχή) en pneuma (πνεῦμα) – evenals het Proto-Indo-Europese woord *pnéwmn̥ – hebben namelijk te maken met wind, lucht, waaien, en ademen.
En het Nederlandse woord ziel houdt verband met het Gotische woord saiwala, dat te maken heeft met zee, meer, binnenzee; water dat door een andere kracht wordt bewogen, door de wind of de maan.

Word je dus bewogen als je een bezielde toespraak geeft? Moet je je dus beweegbaar, flexibel, en veranderbaar opstellen? Heeft bezieling met niet weten te maken? Of ben je zelf aan het bewegen? Kun je bezieling gewoon plannen en heeft het met weten te maken? En kun je ook bezield stilstaan? Of zelfs standvastig, onwrikbaar en onveranderlijk bezield zijn? Of gaat dat niet?

Kortom, wat verstaan wij daaronder, bezieling?

Foto: Sokrates, gebeeldhouwd door W. V. Casey in 1950 en gefotografeerd door lentina_x, onder licentie CC BY-NC-SA 2.0