Toewensen

In het nieuwe jaar wensen wij elkaar de beste wensen toe. Ook bij verjaardagen wensen wij elkaar een fijne verjaardag toe, bij ziekte beterschap, of bij niets bijzonders simpelweg een fijne dag. Maar wat is dat eigenlijk: toewensen?

Heeft toewensen te maken met gunnen, met graag willen, met hopen? Is het een manier om de mensen die je liefhebt te waarderen en te koesteren? Of is het eigenlijk een zinloze poging om vat te hebben op gebeurtenissen in de toekomst die je toch niet in de hand hebt? In de Latijnse uitdrukking pia vota, vrome wensen, zit bijvoorbeeld al de betekenis dat ze waarschijnlijk nooit vervuld zullen worden. Kun je, om teleurstelling te voorkomen, dus maar beter in plaats van toewensen soepel genoeg zijn om je aan te passen aan de loop van het leven?

In de klassieke traditie zijn deugden – of waarden – dingen die je doet in het algemeen belang. Hoe zit dat met toewensen? Doe je dat in het algemeen belang, voor de ander? Of doe je dat voor jezelf? En is toewensen iets dat je doet? Is het gedrag? Of wens je toe met je hart? Of met je hoofd? Denk bijvoorbeeld aan wensdenken. En is toewensen eigenlijk wel een deugd, een waarde? Of is het juist een ondeugd?

Tot slot wensen wij elkaar vooral goede dingen toe. Kwade dingen wens je je ergste vijand nog niet toe. Wij wensen elkaar liever een gelukkig nieuwjaar toe. Maar kun je iemand ook ongeluk toewensen? Of noem je het dan geen toewensen meer? Heeft toewensen dan niets te maken met verwensen, verdoemen, of vervloeken? Of toch wel?

Kortom, wat verstaan wij daaronder, toewensen?

Foto: Sokrates, gebeeldhouwd door W. V. Casey in 1950 en gefotografeerd door lentina_x, onder licentie CC BY-NC-SA 2.0