Genieten

De zomervakantie is weer voorbij. Hopelijk heb je ervan genoten. Maar wat is dat eigenlijk: genieten?

In het woord genieten zit het verouderde werkwoord nieten, dat bezitten en gebruiken betekende. Bezit je iets als je geniet? Wat heb je dan in gebruik? Kun je genieten van iets dat je in je bezit hebt?
Ook de woorden nut, nuttig en benutten zijn terug te voeren op dit verouderde werkwoord. Is genieten nuttig? Zo ja, voor wie of voor wat? Of kan genieten ook nutteloos zijn?

Het voorvoegsel ge- kan verschillende betekenissen toevoegen aan een woord. Bij genieten heeft dat waarschijnlijk te maken met volledigheid. Dus helemaal kunnen gebruiken, volledig bezitten. Heeft genieten dus te maken met helemaal vol van iets of iemand zijn? Of kun je ook half genieten? Of een kwart?

Het werkwoord genieten is ook nauw verwant aan het woorddeel genoot, zoals in het woord echtgenoot. Je kent misschien wel het grapje ‘echtgenoot/echtgenote is de verleden tijd van echt genieten’. Of ‘als twee echtparen echt paren, hebben vier echtgenoten echt genoten’. Een genoot is dus van oorsprong iemand met wie je samen gebruikmaakt van iets. Een reisgenoot, een bondgenoot, een genootschap. Is genieten dus iets wat je samen doet? Of kun je ook in je eentje genieten?

Tot slot betekent genieten natuurlijk vooral plezier beleven. Is genieten dan hetzelfde als plezier beleven? Of heeft genieten meer met geluk te maken? Of met genot? Of blijdschap?
Heeft genieten met hebben en krijgen te maken, zoals een goed inkomen genieten? Of kun je het ook geven? Weet je dat je ergens van geniet als je er midden in zit? Of noemen we iets pas genieten, als het al voorbij is? Kun je op commando genieten? Of moeten we het maar afwachten of we inderdaad zullen genieten?

Kortom, wat verstaan wij daaronder, genieten?

Foto: Sokrates, gebeeldhouwd door W. V. Casey in 1950 en gefotografeerd door lentina_x, onder licentie CC BY-NC-SA 2.0